T.C Fırat Ãœniversitesi – Veteriner Fakultesi

Veteriner HekimliÄŸin Tarihi

Uygarlık tarihinde, insanoğlunun gündelik yaşamını köklü biçimde değiştiren olaylar vardır. Genel çerçevede, ateş, yazı ve tekerleğin bulunması bu olayların en önemlileri olarak kabul edilir. Ancak, birçok bilim insanı, evcilleştirmenin de aynı öneme sahip olduğu konusunda fikir birliği içerisindedir.

İnsan-hayvan ilişkisinin başlangıç noktası ile temellendirilen evcilleştirme, hayvanı gerek ekonomik gerekse sosyal boyutu ile insanın yaşamında vazgeçilmez bir noktaya oturtmuştur. Zamanla insan hayatında önemli bir değer haline gelen hayvan, barındırılması, beslenmesi ve her türlü tehditten korunmuş) boyutuyla insanın buyruğu altına alınmıştır. Bu koruma refleksi çerçevesinde, hasta hayvanı iyileştirme girişimleri veteriner hekimliğin ampirik uygulamalarını doğurmuştur.

İnsanoğlu ilk çağlardan başlayarak hastalıkları, onları meydana getirdiğine inandığı nedenlere göre tedavi etmiştir. Hastalıklara yaklaşımda içgüdüsel, dinsel, deneysel ve taklide dayalı metotlar kullanan insan, bilginin sistematize edilmesiyle beraber daha rasyonel yollarla tedavi arayışına girmiştir.

Sistematik anlamda hekimliğin Hippocrates ile başladığı kabul edilmektedir. Bu gelenek Helen Uygarlığında Aristo, Galen, Heraphilus, Apsyrtus, Virgil, Varro; İslam Uygarlığı Çağında da İbn-i Sina, Razi, İbn-ül Baytar, Hizam, Ebu Bekir İbn Bedr, İbn-ül Avvam ve Ali Bin Davud gibi hekim ve veteriner hekimleri gün yüzüne çıkarmıştır.

Genel anlamda kaydedilen geliÅŸmelerin görkemi, hekimlerin salgın hayvan hastalıkları konusundaki çaresizliklerini giderememiÅŸ; mikroorganizmalardan kaynaklanan hastalıklar konusunda baÅŸ an oranındaki artış, 18′inci yüzyıldaki geliÅŸmelere kadar beklemiÅŸtir.

Özellikle l7-l8. yüzyıllarda Avrupa’yı bir uçtan diÄŸer uca saran Sığır Vebası salgını, 1711-1714 yılları arasında Fransa’daki sığır mevcudunun yansını yok ederken, 1769 yılına kadar bu hastalık nedeniyle telef olan sığır sayısının Avrupa’da 200 milyona ulaÅŸtığı bildirilmektedir. Bu geliÅŸmeler Fransa Hükümetini hastalığa karşı mücadele etme zorunluluÄŸu ile karşı karşıya getirmiÅŸtir. Ancak beÅŸeri hekimler ve ziraatçılardan oluÅŸan ekibi on yıl süren mücadelelerinden baÅŸarıya ulaşılamamış; sonuçta, bilimsel anlamda eÄŸitim almış veteriner hekimlerin yetiÅŸtirileceÄŸi okulların açılmasına karar verilmiÅŸtir.

Fransa Hükümeti 1761 yılında, bu amaçla, hayvan hastalıkları konusunda iyi bir yazar olan Claude Bourgelat’ı (1712-1779) görevlendirmiÅŸtir. Gerekli hazırlıkların tamamlanmasından sonra, 13 Åžubat 1762 tarihinde, dünyanın ilk bilimsel veteriner hekimliÄŸi eÄŸitim kurumu Lyon kentinde eÄŸitim-öğretime baÅŸlamıştır. Bu tarihten dört yıl sonra yine Fransa’da (Alfort) ikinci veteriner fakültesi açılmış; Lyon ve Alfort’tan mezun olan veteriner hekimlerin öncülüğü ile, 18. yüzyılın sonuna kadar neredeyse tüm Avrupa ülkelerinde veteriner hekimliÄŸi okulları eÄŸitim-öğretime baÅŸlatılmıştır. Halen dünyada, veteriner hekim yetiÅŸtiren 300′ün üzerinde eÄŸitim kurumu bulunmaktadır.

Türkiye’de Veteriner Hekimlik

Osmanlı Devleti tarihinde batı ile bilimsel anlamda temaslar l8′inci yüzyıl sonlarında III.Selim zamanında baÅŸlatılmıştır. Bu temaslar sonucunda, 1773-1834 yıllan arasında Mühendishane-i Bem Hümayun, Mühendishane-i Bahri Hümayun, Tophane-i Amire ve Cerrahhane-i Mamure ve Mekteb-i Ulum-i Harbiye gibi okullar açılmıştır.

II. Mahmut zamanında, Tanzimat’ın ilanı ile birlikte milli eÄŸitim alanında yeniliklere hız verilmiÅŸ; bu çerçevede, bir veteriner hekimliÄŸi okulunun açılmasına da karar verilmiÅŸtir. Bu amaçla, Prusyalı askeri veteriner hekim Godlewsky 1841 yılında Ä°stanbul’a getirilmiÅŸtir. DiÄŸer tüm yüksek öğretim kurumları gibi, ordu ihtiyacı dikkate alınarak planlanan veteriner hekimliÄŸi okulu, Godlewsky’nin kuruculuÄŸunda, 1842 yılında, Ä°stanbul’da eÄŸitim-öğretime baÅŸlatılmıştır.

Öğretim süresi üç yıl olan bu ilk dönemde, eğitime 12 öğrenci ile başlanmış; 1845 yılında bu dönem bitirilip ilk mezunlar verilmiştir. İlk iki dönem eğitim-öğretim süresi üç yıl olarak devam etmiş; 1849 yılında bu süre dört yıla, 1939 yılında ise beş yıla çıkarılmıştır.

“Askeri Baytar Mektebi” bünyesinde, kuruluÅŸ amacı doÄŸrultusunda tamamen ordu ihtiyaçları karşılanmaya çalışılmış; Osmanlı toprakları üzerinde yaÅŸayan halkın gereksinimi karşılanamamıştır. Bu boÅŸluÄŸu giderme konusunda yoÄŸun çaba gösteren Mehmet Ali Bey’in giriÅŸimleri olumlu sonuçlanmış ve Osmanlı’nın ilk Sivil Veteriner HekimliÄŸi Okulu 1889 yılında Ä°stanbul’da açılmıştır. Bu iki okul 1920 yılında birleÅŸtirilip “Baytar Mekteb-i Alisi”; 28 Kasım 1928 tarihinde ise Ä°ktisat Vekaletinden ayrılıp Maarif Vekaletine baÄŸlanarak “Yüksek Baytar Mektebi” adı altında eÄŸitim-öğretime devam etmiÅŸtir.

Cumhuriyetin ilanından sonra, tarım ve hayvancılık alanında bir dizi yeni önlemler alınmış; 1924 yılında yapılan Ä°zmir Ä°ktisat Kongresinde alınan kararlar doÄŸrultusunda uluslararası kuruluÅŸlarla ciddi temaslar saÄŸlanmıştır. Birinci Dünya Savaşı ve KurtuluÅŸ Savaşı’nın ülkenin tarım ve hayvancılığına vermiÅŸ olduÄŸu zarar yanında, 50 yılı aÅŸkın bir süre devam eden Sığır Vebası salgını da büyük zararlara neden olmuÅŸtur. Bütün bu olumsuzluklara çözüm arayışı, hükümeti, Ankara’da tarım üniversitesi niteliÄŸi taşıyan bir kurum açmaya zorunlu kılmıştır. Nihayet 1933 yılında,

bünyesinde Tabi Ä°limler, Ziraat, Orman, Ziraat Sanatları ve Baytar Fakülteleri bulunan “Yüksek Ziraat Enstitüsü” kurulmuÅŸtur. Böylece kuruluÅŸundan beri Ä°stanbul’da bulunan Baytar Mektebi Ankara’ya taşınmıştır.

Ä°zleyen dönemlerde Türkiye’de üniversiter yapıda köklü deÄŸiÅŸiklikler olmuÅŸ; 1946 yılında Türkiye’nin ilk Ãœniversite Yasası olan 4936 sayılı yasa kabul edilmiÅŸtir. Bu yasa çerçevesinde, aynı yıl Ankara Ãœniversitesi kurulmuÅŸ; 1948 yılında YZE bünyesindeki Ziraat Okulu ve Veteriner Okulu birer “fakülte” olarak Ankara Ãœniversitesi bünyesine alınmıştır.

Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nin Tarihi

Elazığ’da bir veteriner fakültesinin kurulmasına iliÅŸkin ilk resmi baÅŸvuru 3 Åžubat 1967 tarihinde yapılmıştır. Elazığ ValiliÄŸi tarafından Ankara Ãœniversitesi Rektörlüğüne yapılan bu baÅŸvuru, Veteriner Fakültesi Profesörler Kurulunda görüşülmüş; konuyla ilgili araÅŸtırma yapmak üzere bir komisyon kurularak, Elazığ’a gönderilmesine karar verilmiÅŸtir. Komisyonun incelemelerini içeren rapor doÄŸrultusunda, A.Ãœ. Veteriner Fakültesi Profesörler Kurulunun 27 Nisan 1967 tarih ve 82 sayılı kararı uyarınca, Elazığ’da bir veteriner fakültesi kurulması uygun görülmüştür. Bu karar, Ankara Ãœniversitesi Senatosunun 13 Haziran 1967 tarihli toplantısında onaylanarak kabul edilmiÅŸtir. Kararın Milli EÄŸitim Bakanlığınca onaylanmasının ardından, Ankara Ãœniversitesi Veteriner Fakültesi Profesörler Kurulu’nun 3 Kasım 1967 tarihli toplantısında, Prof. Dr. Mustafa Temizer Elazığ Veteriner Fakültesi Dekanlığına, Prof.Dr.Satı Baran ile Prof.Dr.Hayrettin AnteplioÄŸlu ise bu fakültenin senatörlüklerine seçilmiÅŸlerdir. Bu dönemden sonra gerekli iÅŸlemlerin tamamlanması için çalışmalar yoÄŸun biçimde sürdürülmüş; 14 Nisan 1970 tarihinde kabul edilen Kadro Kanun Tasarısı, 22 Nisan 1970 tarih ve 13478 sayı ile Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Aynı yıl eğitim-öğretim için gerekli hazırlıklar tamamlanarak 7 Kasım 1970 tarihinde, dönemin Başbakanı ve bazı bakanların da katıldığı törenle Fakülte açılmıştır.

Elazığ Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisine ait Temel Bilimler Bölümünde, 3 oda ve bir derslikten oluşan fakültede, 1 profesör, 1 doçent, 11 öğretim yardımcısı ve 65 öğrenci ile öğretime başlanmıştır. Fakültenin bugün eğitim-öğretim verdiği binanın temeli 1972 yılında atılmış; bu bina 1978 yılında tamamlanmıştır.

Elazığ Veteriner Fakültesinde eÄŸitim-öğretim, 1975 yılına kadar Ankara Ãœniversitesine baÄŸlı olarak sürdürülmüş; 11 Nisan 1975 tarih ve 1873 sayılı yasayla Fırat Ãœniversitesinin kurulmasından sonra, aynı yasanın 2′nci maddesi uyarınca Fırat Ãœniversitesine baÄŸlanmıştır.

Üniversiter yapıda yeni bir düzenlemeyi öngören 1750 sayılı Üniversiteler Kanunu uyarınca rektörlüğe seçilen Prof.Dr.Mustafa TEMİZER dekanlığı bırakmış; Fakülte dekanlığına 7 Kasım 1975 tarihinde Prof.Dr.Bahir ÖZGENCİL seçilmiştir. Bu tarihten sonra sırasıyla Prof.Dr.Hümeyra ÖZGEN 1978-1981, Prof.Dr.Mustafa TEMİZER 1982-1984, Prof.Dr.Bahir ÖZGENCİL 1985-1987, Prof.Dr.Şendoğan GÜLEN 1988-1991, Prof.Dr.Abdülkadir AKÇAN 1992-1995, Prof.Dr.Nazir DUMANLI 1996-2003, Prof.Dr.Cahit KALKAN 2003-2004, Prof.Dr. Hasan Basri GÜLCÜ 2004-2007 yılları arasında dekanlık görevlerinde bulunmuşlardır. Halen bu görev Prof. Dr. Harun ÖZER tarafından vekaleten yürütülmektedir.

Bugün Fakültemizde 43 Profesör, 24 Doçent ve 25 Yardımcı Doçent olmak üzere toplam 92 öğretim üyesi  eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerine devam etmektedir.

Fakültemizden bugüne kadar 3165 Veteriner Hekim mezun olmuş, bu meslektaşlarımız başarılı çalışmaları ile ülkemiz hayvancılık sektörünün gelişmesine önemli katkılar sağlamışlardır. Sağlamaya devam edeceklerdir.

FÜ Veteriner Fakültesi Mezun Sayıları ve Puanları için Tıklayın

Ä°Åž Ä°MKANLARI

Mezun olan Veteriner Hekimler; Tarım ve Köyişleri  Bakanlığı, Belediyeler, Özel Sektör, Veteriner Fakülteleri olmak üzere çok geniş bir alanda çalışmaktadırlar. Ayrıca serbest klinik açarak çalışma imkanı da vardır.

Detaylı Bilgi İçin Tıklayınız